Loop een willekeurige winkelvloer op of kantoor binnen en je ziet het meteen: Generatie Z is er. Jong, vol energie, maar ook vaak onderwerp van discussie. “Ze willen geen fulltime baan, hebben geen verantwoordelijkheidsgevoel en zijn alleen maar met hun telefoon bezig.” Herkenbaar?
Ik vraag me als millennial af: is Gen Z écht zo anders dan wij vroeger waren? Veel van die vooroordelen klinken namelijk akelig bekend. Sterker nog: ze zeggen vaak meer over hoe wij destijds werden bekeken, dan over Gen Z nu. En juist daar ligt een waardevol inzicht voor iedereen die met jonge collega’s werkt of ze als klant in de winkel ontmoet.
In de spiegel kijken is niet altijd leuk, maar ik ga het toch doen. Want vingerwijzen vind ik te makkelijk. Dus terug naar mijn eigen beginjaren op de arbeidsmarkt. Tijdens mijn studie journalistiek was ik idealistisch. Ik dacht dat mijn verhalen de wereld konden veranderen.
Op stage bleek ik afwachtend, soms onzeker en veel te onder de indruk van ervaren collega’s. Spannend vond ik het zeker. En ja, ook ik moest leren dat de praktijk niet hetzelfde is als de theorie.
Dat gevoel herken je misschien wel bij de stagiair of starter die je vandaag begeleidt. Niet onwillig, maar zoekend. Precies zoals wij destijds. Dus zit het verschil dan niet vooral in de omstandigheden in plaats van in de personen?
Een eerste baan of stage voelt altijd als een sprong in het diepe. Het begint al met solliciteren. Een brief schrijven is nog tot daaraantoe, maar de gesprekken zelf leer je door ze simpelweg te doen. En al kan je tegenwoordig alles aan ChatGPT vragen, op het moment dat je tegenover een potentiële werkgever zit, moet je het zelf laten zien.
Ook Gen Z moet leren hoe je verantwoordelijkheid neemt, hoe je vertrouwen wint van collega’s en hoe je je staande houdt in een organisatie. Net als wij allemaal destijds. Dat maakt Gen Z dus wezenlijk niet anders. Alleen de context waarin ze opgroeien verschilt.
Mijn ouders hadden een vrij traditioneel patroon: papa fulltime, mama parttime toen mijn broertje en ik naar school gingen. Voor mij voelde fulltime werken dan ook vanzelfsprekend. Maar nu zie ik hoe anders millennials en vooral Gen Z kijken: opvang is duur, vrije tijd is kostbaar, dus waarom per se fulltime?
Als je bent opgegroeid met ouders die beiden parttime werken, voelt het heel logisch om zelf minder te willen werken. Voor Gen Z is werk slechts één onderdeel van het leven, niet de hoofdzaak.
Waar millennials nog vaak vasthielden aan het idee van ‘carrière maken’, kiest Generatie Z voor balans. Eén dag minder werken betekent één dag meer vrijheid. Had ik die optie op jonge leeftijd gehad, dan had ik waarschijnlijk hetzelfde gedaan.
De smartphone speelt daarin een grote rol. Ja, Gen Z is ermee vergroeid, maar zijn wij dat inmiddels niet net zo? Twintig jaar geleden riepen we nog dat we geen mobieltje nodig hadden. Inmiddels checken wij ook continu ons scherm zodra we een minuut niets te doen hebben.
Wat mij opvalt in onderzoek van Deloitte: bijna alle Gen Z’ers (79%) en millennials (82%) in Nederland vinden dat purpose belangrijk is voor hun werkgeluk. Dat herken ik. Ik wilde vroeger ook niet ‘gewoon een baan’, maar iets doen dat zinvol voelde. Het verschil is dat deze generaties dat gevoel nu veel sterker en explicieter eisen.
Diezelfde studie laat zien dat jongeren werk of opdrachten simpelweg weigeren als de waarden niet matchen. Dat is toch krachtig? Het zegt iets over lef en trouw blijven aan jezelf. Duurzaamheid speelt hierin een grote rol: 59% van de Nederlandse Gen Z’ers en 62% van de millennials neemt bewust maatregelen om hun impact op het milieu te verkleinen. Het gaat dus niet alleen om mooie praatjes, maar om daden.
Ook als consument zijn ze kritischer. Uit de Retail Radar 2025 van Voyado blijkt dat 40% van Gen Z zichzelf bijvoorbeeld een shopping ban oplegt om bewuster te leven. Bij babyboomers is dat maar 4%. En 81% van Gen Z zoekt actief naar kortingscodes voordat ze iets kopen. Niet alleen om geld te besparen, maar ook omdat ze kritischer kijken naar wat hun geld waard is. Dus gemakzuchtig? Eerder doelgericht en waarde-gedreven.
📽️ Check ook de tips van mijn collega Mariëlle in haar video over het consumptiegedrag van Gen Z. Een aantal waardevolle inzichten voor jou en je team op de werkvloer.
En dat ‘gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel’ bij Gen Z? Misschien verwachten we gewoon te veel, te vroeg. Hoeveel verantwoordelijkheid krijgt een stagiair of starter écht? Worden ze goed begeleid of laten we ze zwemmen?
Verantwoordelijkheid ontwikkel je stap voor stap. Ook wij mochten groeien en fouten maken. Waarom zouden we Gen Z die ruimte niet gunnen?
Uiteindelijk zijn de verschillen kleiner dan we vaak aannemen. Ook wij waren ooit jong, onzeker en zoekend naar onze plek. Gen Z pakt het misschien nét iets anders aan, maar de kern blijft hetzelfde: iedereen moet ergens beginnen.