Om maar direct met de deur in huis te vallen: ik heb FOMA. Fear of Meaningless Algorithms. Niet voor AI-tools, maar voor alles eromheen. De tsunami aan AI-meningen, AI-takes en AI-clickbait. Snackcontent die net slim genoeg klinkt om te blijven hangen, maar te leeg is om echt iets van te leren. Maar het brengt ook iets goed.
De beste clickbait-titels en thumbnails zijn ontzettend cringe. En de eindeloze stroom van zichzelf-expert-noemende-nobodies maakt me droevig. Maar aan de andere kant ben ik ook nog elke dag onder de indruk. Van de snelheid waarmee AI ideeën omzet in prototypes. Van de productiviteitssprong voor ervaren mensen. Van hoe goed search & discovery ineens werken, zonder cookie-walls of eindeloos gescan.
Waar ben ik bang voor?
- Eindeloos scrollen zonder iets op te slaan
- Een volgelopen brein met oppervlakkige rommel
Die tweestrijd, tussen irritatie en verwondering, is generative AI voor mij.
AI is briljant én waardeloos tegelijk
De belofte van AI is krankzinnig groot. De voorbeelden die je online ziet, zijn soms van een ander universum. Iedereen heeft wel een mening over hoe generatieve AI de toekomst van leren, werken en creëren verandert.
Ik loop al vijftien jaar rond in het AI-veld. Ik bouwde semantic search, entity recognition en sentiment analysis tools. Introduceerde kennisgrafen gebaseerd op impliciete kennis van medewerkers. Werkte met vector databases voordat ze een hype werden. En ik deed zelfs onderzoek naar een robotkat die emoties uitdrukt bij ouderen om eenzaamheid te bestrijden.
Dus ja, ik wéét hoe moeilijk het is om AI goed te krijgen en hoe makkelijk het is om middelmatigheid te genereren. Mensen hebben een ingebouwde nonsens-detector. Slechte AI voelt als de uncanny valley. Wil je echte waarde brengen, dan moet je akelig dicht bij de Turing-test komen. Het probleem is niet dat AI dom is, maar dat wij te snel tevreden zijn.
De tsunami van middelmatigheid
De software-industrie, vooral B2B, misbruikt AI om bezoekers te ‘informeren’ met hypergerichte SEO-artikelen. Precies afgestemd op wat je zoekt, maar niet op wat je nodig hebt.
Het doel is niet om je iets te leren, maar om je verder de funnel in te duwen. Die artikelen worden gegenereerd door AI, met wat menselijke make-up erop. Publiceren, herhalen, klaar. Technisch indrukwekkend? Zeker. Menselijk waardevol? Niet echt.
De goede kant van AI
En tóch… ondanks mijn FOMA en mijn ergernis, verwonder ik me opnieuw en opnieuw.
- De productiviteitswinst voor ervaren mensen is krankzinnig.
- De snelheid waarmee je van nul naar prototype gaat is bizar.
- De search & discovery experience is zoveel beter dan de traditionele zoekmachines en cookie-walls.
- Het voelt soms alsof je werkt met een team van supermensen die razendsnel alle hoeken van een probleem verkennen.
- En de verwerkingskracht. De snelheid waarmee AI data en documenten opslurpt, analyseert en samenvat, verrast me nog steeds dagelijks.
De tools zijn briljant, zolang er maar een mens in the loop zit. Wat me zorgen baart, is dat veel juniors die menselijke laag nog missen. Dat ze AI blind vertrouwen zonder kritisch te blijven. En dat gebrek aan kritisch denken kan op termijn gevaarlijker zijn dan een fout antwoord.
Oefenen, oefenen, oefenen
We gebruiken AI. En we gaan het meer gebruiken. Maar altijd volgens dezelfde principes waarmee we alles ontwikkelen. Liever veel oefenen, later bewegen en dan met precisie toeslaan, dan blind op de hype-trein springen en ons zorgvuldig ontworpen product verprutsen.
Sommige experimenten falen genadeloos (zoals smart expertiseprofielen of slimme document search). Maar anderen brengen echte waarde, zoals AI die helpt bij het sneller vertalen van content, of als power tool bij het schrijven van sterke teksten.
Ik blijf optimistisch over wat er allemaal nog komt. Vooral over manieren waarop AI intelligentie toevoegt in plaats van alleen ruis.
Onze design- en werkprincipes
Voor wie wil weten hoe we dit aanpakken, onze designprincipes: Speels, Gepersonaliseerd en Doelgericht.
En onze werkprincipes:
- Learner experience is prioriteit nummer één: ook als beheer soms wat stroever wordt.
- Don’t let perfect stand in the way of good enough: onze gebruikers en data vertellen ons wat beter kan.
- Adapt or die: alles wat we bouwen, wordt ooit achterhaald. Dus blijf bewegen voordat iets veroudert.
- Transparantie boven geheimhouding: release snel, wees open over wat werkt en wat nog niet.
FOMA, maar hoopvol
Dus ja, ik heb FOMA: Fear of Meaningless Algorithms. Een gezonde angst om te verdrinken in oppervlakkige AI-meningen en lege hype. Maar ik geloof óók dat als we kritisch blijven, blijven oefenen en de menselijke maat behouden, AI onze creativiteit en intelligentie juist versterkt in plaats van vervangt.
En dat, lieve AI, is precies hoe je van waardeloos naar waardevol komt.
